پيشى گرفتن تقدير از تدبير
امام (عليه السلام) در اين جا به نکته مهمى اشاره مى فرمايد و آن اين که چنان نيست که هميشه انسان هاى مدير و مدبر پيروز گردند؛ گاه تقديرات، همه تدبيرات آن ها را برهم مى زند. مى فرمايد: «حوادث و امور، تسليم تقديرها هستند تا آن جا که گاه مرگ انسان در تدبير (و هوشيارى او) است»؛ (تَذِلُّ الأُمُورُ لِلْمَقَادِيرِ، حَتَّى يَکُونَ الْحَتْفُ فِي التَّدْبِيرِ).
هدف از بيان اين نکته آن است که گر چه انسان بايد در همه امور هوشيارانه و مدبرانه عمل کند؛ اما چنين نيست که از لطف خدا بى نياز باشد. خداوند براى بيدار ساختن انسان و شکستن غرور و غفلت او گهگاه امورى مقدر مى کند که برخلاف تمام تدبيرها و پيش بينى ها و مقدمه چينى هاى انسان است تا به او بفهماند که در پشت اين دستگاه، دست نيرومندى است که هيچ کس بى نياز از لطف و محبت او نيست.
در طول تاريخ گذشته و در زندگى خود بسيارى از اين صحنه ها را ديده ايم که گاه افراد بسيار هوشيار و قوى و صاحب تدبير ضربه هايى از تدبير و هوشيارى خود خورده اند و دست تقدير مسيرى جز آنچه آن ها مى خواستند برايشان فراهم ساخته است.
در اين جا تذکر اين مطلب لازم است که مفهوم اين سخن هرگز اين نيست که انسان دست از تدبير و دقت و بررسى لازم در کارها بردارد و همه چيز را به گمان خود به دست تقدير بسپارد، بلکه شعار (وَ أَنْ لَيْسَ لِلإِنْسانِ إِلّا ما سَعى)؛ «بهره انسان تنها با سعى و تلاش او ارتباط دارد» را نبايد هرگز فراموش کند و به تعبير ديگر، انسان نبايد از اراده و تقديرات الهى و اين که همه چيز به دست اوست غافل شود و نيز نبايد دست از تلاش و کوشش بردارد. .