ارزش تقوا
امام (عليه السلام) در اين سخن کوتاه و حکمت آميزش اشاره به نقش تقوا در قبولى اعمال مى کند، يا به تعبيرى ديگر، کيفيت عمل را معيار قبولى در درگاه خدا قرار مى دهد نه کميت عمل را، مى فرمايد: «عملى که توأم با تقواست کم نيست (هرچند ظاهرآ کم باشد) چگونه عملى که مقبول درگاه خداست کم است؟»؛ (لايَقِلُّ عَمَلٌ مَعَ التَّقْوَى، وَکَيْفَ يَقِلُّ مَا يُتَقَبَّلُ؟).
اين سخن برگرفته از قرآن مجيد است؛ آن جا که در داستان فرزندان آدم (عليه السلام) (هابيل و قابيل) مى فرمايد: (إِنَّما يَتَقَبَّلُ اللّهُ مِنَ الْمُتَّقيüنَ)؛ «خداوند تنها اعمال پرهيزکاران را قبول مى کند».
بسيارى از بزرگان در کتب فقهى اين مطلب را يادآور شده اند که شرايط صحت عمل با شرايط قبول متفاوت است. عمل صحيح عملى است که جامع تمام شرايط و اجزا، و خالى از موانع باشد؛ ولى گاه اين عمل، با اعمال ديگرى پيش و پس از آن يا صفات ناشايسته اى همراه مى گردد که مانع قبولى آن در درگاه خداوند مى شود (قبولى به معناى پاداش عظيم و تحقق اهداف و فلسفه هاى عمل). مثلاً در روايات آمده است: کسى که شرب خمر کند اعمال او تا چهل روز پذيرفته نمى شود: «مَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ لَهُ صَلاةً أَرْبَعِينَ يَوْماً».
در حديث ديگرى مى خوانيم: کسى که به پدر و مادرش نگاه غضب آلود کند خدا نماز او را قبول نمى کند، همچنين درمورد خوردن غذاى حرام يا شبهه ناک.
بنابراين، اعمالى مقبول درگاه خداوند واقع مى شود که توأم با تقوا باشد و بى تقوايان ممکن است عمل صحيحى انجام دهند و اسقاط تکليفى شود؛ اما عمل آن ها بى ارزش و فاقد پاداش عظيم و فلسفه و روح عمل باشد.

* * * .