حکمت 129
شرح و تفسیر حکمت 129
خدا را با عظمت بشناس تا همه چيز را کوچک بينى
امام (عليه السلام) در اين سخن حکيمانه اش رابطه نزديک ميان شناخت عظمت خداوند و کوچکى دنيا را در نظر انسان، بيان کرده، مى فرمايد: «عظمت آفريدگار نزد تو مخلوق را در چشمت کوچک مى کند»؛ (عِظَمُ الْخَالِقِ عِنْدَکَ يُصَغِّرُ الْمَخْلُوقَ فِي عَيْنِکَ).
همان گونه که در بيان سند اين کلام حکيمانه گفته شد، امام (عليه السلام) در خطبه 193 نيز آن را با عبارت ديگرى بيان فرموده و آن را يکى از صفات برجسته پرهيزکاران مى شمارد که خدا را به عظمت شناخته اند و ما سوى الله در نظرشان کوچک است.
اگر انسان در دوران کودکى در خانه اى زندگى کرده باشد که حوض کوچکى در آن وجود داشته چنانچه وقتى بزرگ شد او را به کنار استخرى ببرند، در نظرش بسيار جلوه مى کند؛ ولى اگر در کنار دريا بزرگ شده باشد، هرگاه او را کنار آن استخر ببرند در نظرش کوچک مى آيد. همچنين کسانى که در خانواده فقيرى زندگى کرده اند هرگاه به ثروت مختصرى برسند خود را بسيار غنى مى بينند و به عکس اگر در خانواده ثروتمندى بزرگ شده باشند چنانچه به همان ثروت برسند آن را ناچيز مى شمرند.
بر همين اساس آنان که ذات پاک خداوند را با عظمت شناخته اند، که عالَمى و قدرت و جبروت، و علم و ملکوت است، هنگامى که به قدرت هاى مخلوقات مى نگرند همچون قطره اى در مقابل دريا و يا کمتر از آن در نظرشان جلوه مى کند.
به همين دليل اگر بخواهيم در دنيا زهد پيشه کنيم و به مقامات مادى و ثروت ها و زرق و برق دنيا بى اعتنا باشيم بايد سطح معرفت خود را درباره خداوند بالا ببريم که نتيجه قطعىِ عظمت خالق در نظر ما، کوچک شدن مخلوقات است.
اگر مى بينيم اميرمؤمنان على (عليه السلام) مى فرمايد: «وَاللهِ لَوْ أُعْطيتُ الْأَقاليمَ السَّبْعَةِ بِما تَحْتَ أفْلاکِها، عَلى أنْ أعْصِىَ اللهَ في نَمْلَةٍ أسْلُبُها جُلْبَ شَعيرَةٍ ما فَعَلْتُهُ؛ به خدا سوگند! اگر اقليم هاى هفت گانه جهان را (در گذشته، تمام دنيا را به هفت بخش که هر کدام نام اقليم داشت تقسيم مى کردند) با آنچه در زير افلاک قرار دارد به من بدهند که درباره مورچه اى ستم کنم و پوست جويى را از دهانش بيرون بکشم چنين کارى را نخواهم کرد. به اين دليل است که خدا را با عظمت فوق العاده اى شناخته و تمام دنيا در نظر او از پوست يک جو يا از برگ درختى که در دهان ملخى باشد کوچک تر جلوه مى کند.
* * * .
امام (عليه السلام) در اين سخن حکيمانه اش رابطه نزديک ميان شناخت عظمت خداوند و کوچکى دنيا را در نظر انسان، بيان کرده، مى فرمايد: «عظمت آفريدگار نزد تو مخلوق را در چشمت کوچک مى کند»؛ (عِظَمُ الْخَالِقِ عِنْدَکَ يُصَغِّرُ الْمَخْلُوقَ فِي عَيْنِکَ).
همان گونه که در بيان سند اين کلام حکيمانه گفته شد، امام (عليه السلام) در خطبه 193 نيز آن را با عبارت ديگرى بيان فرموده و آن را يکى از صفات برجسته پرهيزکاران مى شمارد که خدا را به عظمت شناخته اند و ما سوى الله در نظرشان کوچک است.
اگر انسان در دوران کودکى در خانه اى زندگى کرده باشد که حوض کوچکى در آن وجود داشته چنانچه وقتى بزرگ شد او را به کنار استخرى ببرند، در نظرش بسيار جلوه مى کند؛ ولى اگر در کنار دريا بزرگ شده باشد، هرگاه او را کنار آن استخر ببرند در نظرش کوچک مى آيد. همچنين کسانى که در خانواده فقيرى زندگى کرده اند هرگاه به ثروت مختصرى برسند خود را بسيار غنى مى بينند و به عکس اگر در خانواده ثروتمندى بزرگ شده باشند چنانچه به همان ثروت برسند آن را ناچيز مى شمرند.
بر همين اساس آنان که ذات پاک خداوند را با عظمت شناخته اند، که عالَمى و قدرت و جبروت، و علم و ملکوت است، هنگامى که به قدرت هاى مخلوقات مى نگرند همچون قطره اى در مقابل دريا و يا کمتر از آن در نظرشان جلوه مى کند.
به همين دليل اگر بخواهيم در دنيا زهد پيشه کنيم و به مقامات مادى و ثروت ها و زرق و برق دنيا بى اعتنا باشيم بايد سطح معرفت خود را درباره خداوند بالا ببريم که نتيجه قطعىِ عظمت خالق در نظر ما، کوچک شدن مخلوقات است.
اگر مى بينيم اميرمؤمنان على (عليه السلام) مى فرمايد: «وَاللهِ لَوْ أُعْطيتُ الْأَقاليمَ السَّبْعَةِ بِما تَحْتَ أفْلاکِها، عَلى أنْ أعْصِىَ اللهَ في نَمْلَةٍ أسْلُبُها جُلْبَ شَعيرَةٍ ما فَعَلْتُهُ؛ به خدا سوگند! اگر اقليم هاى هفت گانه جهان را (در گذشته، تمام دنيا را به هفت بخش که هر کدام نام اقليم داشت تقسيم مى کردند) با آنچه در زير افلاک قرار دارد به من بدهند که درباره مورچه اى ستم کنم و پوست جويى را از دهانش بيرون بکشم چنين کارى را نخواهم کرد. به اين دليل است که خدا را با عظمت فوق العاده اى شناخته و تمام دنيا در نظر او از پوست يک جو يا از برگ درختى که در دهان ملخى باشد کوچک تر جلوه مى کند.
* * * .