حکمت 245
شرح و تفسیر حکمت 245
با افزايش قدرت، حرص کم مى شود
حضرت على (عليه السلام) در اين سخن نورانى به يک نکته روانى اشاره مى کند که در زندگى انسان، سرنوشت ساز است، مى فرمايد: «هنگامى که قدرت بر چيزى فزونى يابد علاقه به آن کم مى شود»؛ (وَ قال (عليه السلام): إِذَا کَثُرَتِ آلْمَقْدِرَةُ قَلَّتِ الشَّهْوَةُ).
به گفته مرحوم «کمره اى» در منهاج البراعة اين گفتار حکيمانه از يک اصل روانى معروف سرچشمه مى گيرد که مى گويد: «الإنْسانُ حَريصٌ عَلى ما مُنِعَ؛ انسان نسبت به چيزى که براى او ممنوع شده حرص فراوان دارد».
دليل آن هم روشن است؛ چيزى که در دسترس انسان باشد و هر زمان بخواهد به آن برسد، نه براى ذخيره کردن آن دست و پا مى زند، نه به علّت از دست دادنش اضطراب دارد و چه بسا با بى اعتنايى به آن نگاه کند و حتى گاه از آن سير و ملول شود؛ ولى به عکس، به چيزى که در دسترس او نيست يا به زحمت پيدا مى شود علاقه نشان مى دهد و گاه اصرار دارد بيش از مقدار حاجت خود از آن ذخيره کند.
به همين دليل هنگامى که چيزى از مواد غذايى کم مى شود، مردم به فروشگاه ها هجوم مى برند و هر کس چند برابر نيازش خريدارى مى کند و بر اثر آن، نوعى قحطى مصنوعى ايجاد مى شود. در اين گونه موارد اگر مديران جامعه فروشگاه هايى را ـ هر چند به طور موقت ـ پر از مواد مذکور کنند هجوم براى خريد فرو مى نشيند و مردم تنها به مقدار حاجت روزانه از آن تهيه مى کنند و بازار، کساد مى شود.
نيز به همين دليل است که بازرگانان سودجو در عرصه داخلى و بين المللى براى اين که متاع خود را به قيمت هاى گزاف بفروشند، به طور موقت جلوى توزيع آن را گرفته و گاه افرادى را به بازار مى فرستند که هر چه در بازار هست بخرند تا از اين راه، قحطى مصنوعى ايجاد کنند و سپس اجناس خود را به تدريج به بازار مى فرستند تا به قيمت گزاف بفروشند.
يکى از دلايل تحريم احتکار در اسلام نيز همين است که گرانى مصنوعى ايجاد مى کند و مردم را در وحشت فرو مى برد و سبب تحريک حرص مردم مى شود که بيش از نياز خود مطالبه مى کنند و قحطى کاذب جديدى به وجود مى آورند.
مديران جامعه بايد از اين نکته بهره گيرى کنند و هميشه مقدار قابل توجهى از مواد غذايى و ساير مواد مورد نياز را در بازار حاضر سازند تا مردم براى تهيه نيازهاى خود در کوتاه مدّت و دراز مدّت احساس توانايى کنند و مصداق «کَثُرَتِ الْمَقْدِرَةُ» شود که نتيجه آن، احساس بى نيازى و مصداق «قَلَّتِ الشَّهْوَةُ» است؛ درست، کارى که سودجويان و توليدکنندگان بازار سياه از ضد آن بهره گيرى مى کنند و از اين طريق، آلاف و الوفى به ناحق به دست مى آورند. .
حضرت على (عليه السلام) در اين سخن نورانى به يک نکته روانى اشاره مى کند که در زندگى انسان، سرنوشت ساز است، مى فرمايد: «هنگامى که قدرت بر چيزى فزونى يابد علاقه به آن کم مى شود»؛ (وَ قال (عليه السلام): إِذَا کَثُرَتِ آلْمَقْدِرَةُ قَلَّتِ الشَّهْوَةُ).
به گفته مرحوم «کمره اى» در منهاج البراعة اين گفتار حکيمانه از يک اصل روانى معروف سرچشمه مى گيرد که مى گويد: «الإنْسانُ حَريصٌ عَلى ما مُنِعَ؛ انسان نسبت به چيزى که براى او ممنوع شده حرص فراوان دارد».
دليل آن هم روشن است؛ چيزى که در دسترس انسان باشد و هر زمان بخواهد به آن برسد، نه براى ذخيره کردن آن دست و پا مى زند، نه به علّت از دست دادنش اضطراب دارد و چه بسا با بى اعتنايى به آن نگاه کند و حتى گاه از آن سير و ملول شود؛ ولى به عکس، به چيزى که در دسترس او نيست يا به زحمت پيدا مى شود علاقه نشان مى دهد و گاه اصرار دارد بيش از مقدار حاجت خود از آن ذخيره کند.
به همين دليل هنگامى که چيزى از مواد غذايى کم مى شود، مردم به فروشگاه ها هجوم مى برند و هر کس چند برابر نيازش خريدارى مى کند و بر اثر آن، نوعى قحطى مصنوعى ايجاد مى شود. در اين گونه موارد اگر مديران جامعه فروشگاه هايى را ـ هر چند به طور موقت ـ پر از مواد مذکور کنند هجوم براى خريد فرو مى نشيند و مردم تنها به مقدار حاجت روزانه از آن تهيه مى کنند و بازار، کساد مى شود.
نيز به همين دليل است که بازرگانان سودجو در عرصه داخلى و بين المللى براى اين که متاع خود را به قيمت هاى گزاف بفروشند، به طور موقت جلوى توزيع آن را گرفته و گاه افرادى را به بازار مى فرستند که هر چه در بازار هست بخرند تا از اين راه، قحطى مصنوعى ايجاد کنند و سپس اجناس خود را به تدريج به بازار مى فرستند تا به قيمت گزاف بفروشند.
يکى از دلايل تحريم احتکار در اسلام نيز همين است که گرانى مصنوعى ايجاد مى کند و مردم را در وحشت فرو مى برد و سبب تحريک حرص مردم مى شود که بيش از نياز خود مطالبه مى کنند و قحطى کاذب جديدى به وجود مى آورند.
مديران جامعه بايد از اين نکته بهره گيرى کنند و هميشه مقدار قابل توجهى از مواد غذايى و ساير مواد مورد نياز را در بازار حاضر سازند تا مردم براى تهيه نيازهاى خود در کوتاه مدّت و دراز مدّت احساس توانايى کنند و مصداق «کَثُرَتِ الْمَقْدِرَةُ» شود که نتيجه آن، احساس بى نيازى و مصداق «قَلَّتِ الشَّهْوَةُ» است؛ درست، کارى که سودجويان و توليدکنندگان بازار سياه از ضد آن بهره گيرى مى کنند و از اين طريق، آلاف و الوفى به ناحق به دست مى آورند. .