خطبه در يک نگاه
با توجه به آنچه در سند خطبه از «نصر بن مزاحم» نقل کرديم، به خوبى روشن مى شود که اين خطبه بعد از جنگ جمل و به هنگام ورود اميرمؤمنان على (عليه السلام) به کوفه ايراد شده است، و ظاهرآ ناظر به غرور و غفلت وتوقّعات بى حسابى است که بعد از پيروزى ها به افراد دست مى دهد، به خصوص اين که پاى غنائمى نيز در ميان باشد، که حسّ دنياطلبى گروهى را برمى انگيزد، و کسانى که براى خود نقش بيشترى در اين پيروزى ها قائل هستند سهم بيشترى مى طلبند!
هدف امام (عليه السلام) آن است که به مردم هشدار دهد و اهداف والايى را که براى آن جنگيده اند به آن ها يادآور شود و از غرق شدن در زرق وبرق دنيا برحذر دارد، و از گرفتار شدن در دام هواى نفس و طول الامل (آرزوهاى دور و دراز) که مانع راه حق و سبب فراموشى آخرت است، بازدارد.
در اين خطبه، امام (عليه السلام) روى زودگذر بودن دنيا و لزوم غنيمت شمردن فرصت عمر براى اندوختن عمل صالح پافشارى مى کند، و در عبارتى کوتاه و تکان دهنده مسائل مهمّى را در اين زمينه يادآور مى شود.
* * * .