ترجمه
از سخنان امام (عليه السلام) است
که در آن اهل بصره را مخاطب ساخته و آن ها را از حوادث آينده باخبر مى سازد.
شرح و تفسیر
خطبه در يک نگاه
امام (عليه السلام) در اين خطبه، به مسائل گوناگونى اشاره مى کند که در عين استقلال هر يک از آن ها، پيوند روشنى با هم دارند.
اين خطبه بر چند محور دور مى زند:
نخست اين که امام (عليه السلام) مردم را به اطاعت از خويش فرامى خواند و راه بهشت را که راه پرمشقتى است به آن ها نشان مى دهد. سپس دليل شرکت عايشه را در جنگ جمل بيان مى کند تا مردم گمان نبرند شرکت او در اين جنگ دليل بر مشروعيّت کار طلحه و زبير بوده است.
در بخش دوم، درباره پايان زندگى و قيام قيامت سخن مى گويد و مردم را از طريق بيان آثار ايمان و عمل صالح و کسب علم و دانش، براى آن آماده مى سازد.
در سومين بخش، به چگونگى حشر مردم از قبور در سراى آخرت اشاره مى کند. و آنگاه از امر به معروف و نهى از منکر که انجام دادن آن برخلاف پندار بعضى از ناآگاهان هيچ مشکلى در زندگى ايجاد نمى کند، سخن به ميان مى آورد.
در همين بخش، از اهميّت قرآن و آثار عظيم آن در اصلاح فرد و جامعه نيز بحث مى کند.
و سرانجام در بخش چهارم و پنجم، در پاسخ شخصى که از آن حضرت مى پرسد: در مورد فتنه با ما سخن بگو و آيا از رسول خدا (صلي الله عليه و آله) در اين باره پرسشى داشته اى؟ به شرح جامعى درباره اين موضوع پرداخته و در ضمن از شهادت خود نيز در آينده، خبر مى دهد.