تفسیر خطبه 178

وَمِنْ خُطْبَةٍ لَهُ عَلَيهِ السَّلامُ
فِي الشَّهَادَةِ والتَّقْوى وَقِيل: إنَّهُ خَطَبَها بَعْدَ مَقْتَلِ عُثْمانَ فِي أوَّلِ خِلافَتِهِ

ترجمه

از خطبه هاى امام (عليه السلام) است
که در آن درباره وحدانيت خدا سخن مى گويد و به پرهيز از دنياگرايى توصيه مى فرمايد. بعضى گفته اند: امام (عليه السلام) اين خطبه را بعد از قتل عثمان و در آغاز خلافتش ايراد فرموده است.

شرح و تفسیر

خطبه در يک نگاه
امام (عليه السلام) در اين خطبه، نخست، توجه همگان را به صفات خداوند ازجمله علم بى پايان پروردگار به همه چيز و حتّى کوچک ترين امور ـ همچون عدد قطره هاى باران و ذرات خاک ـ جلب مى کند تا بدانند اعمال آن ها نزد خداوند کاملا روشن است و چيزى از اسرار درون و برون آن ها بر ذات مقدّسش مخفى نمى ماند.
سپس به يگانگى خداوند و نبوّت پيامبر اسلام (صلي الله عليه و آله) گواهى مى دهد و هر يک را با صفات مناسب و پرمعنايى همراه مى سازد که به شهادت و گواهى او عمق مى بخشد.
در بخش دوم اين خطبه، درباره فريبندگى دنيا و وعده هاى دروغينش به دنياپرستان نکاتى را بيان مى فرمايد.
و سرانجام در پايان، به همگان هشدار مى دهد که گناهان، سبب زوال نعمت ها مى شوند و هيچ ملتى گرفتار بدبختى نشدند جز به علت گناهانشان و به همين دليل، همگان را به بازنگرى در اعمالشان دعوت مى کند تا از روش هاى ناپسند دست بردارند و با اصلاح سيره عملى خود، سعادتمند شوند.
* * *