خطبه در يک نگاه
امام (عليه السلام) در اين خطبه درباره صفات خدا، داد سخن داده و بيش از هفتاد وصف از اوصاف الهى را در آن بيان کرده است. در هيچ خطبه ديگرى گستردگى ذکر صفات جلال و جمال، در اين حدّ ديده نمى شود.
درواقع امام (عليه السلام) در اين خطبه قدرت بيان انديشه الهى خود را در شرح پيچيده ترين مسائل اعتقادى نشان داده و همه دقايق صفات ثبوتى و سلبى واضافى حق تعالى را با نظم خاصّى برشمرده است و سزاوار است که آن را به منزله سوره توحيد ـ که در روايات به عنوان يک سوم قرآن شمرده شده است ـ در نهج البلاغه بدانيم.
اين خطبه درواقع يک بخش است و آن، شرح اسما و صفات خداست؛ ولى با کمى مسامحه مى توان آن را به سه بخش تقسيم کرد: بخشى درباره صفات ثبوتى خداوند سخن مى گويد و بخشى ديگر درباره صفات سلبى و بخشى هم به قدرت پروردگار در مسئله معاد و بازگشت انسان ها به زندگى مجدّد اشاره مى کند وهر کدام از اين سه بخش، به بخش هاى جزئى تر تقسيم مى شوند.
در مجموع، هر کس اين خطبه را با دقّت بررسى کند مى داند که هرگز فيلسوفان الهى جهان، در گذشته و حال، خدا را اين گونه دقيق و روشن، و زيبا وجالب معرفى نکرده اند و حتى اگر مطالعه کننده مسلمان هم نباشد به گوينده اين سخنان هزاران آفرين مى گويد.

* * *