خطبه در يک نگاه
همان گونه که در عنوان خطبه آمد، اين سخن پاسخى است به پاره اى از ايرادهاى طلحه و زبير که انتظار داشتند امام (عليه السلام) در حکومت سهم عظيمى براى آن ها قائل شود و در همه امور با آن ها مشورت کند. امام (عليه السلام) نکاتى را به آن ها يادآور شد؛ نکاتى که مسير حکومت آن حضرت را روشن مى ساخت و به انتظارات نابجاى آن ها پايان مى داد:
نخست آن ها را براى اين امر سرزنش مى کند که چرا براى امور ظاهرآ مختصرى خشمگين شده ايد و خوبى هاى فراوانى را به فراموشى سپرده ايد؟
در بخش ديگرى از اين کلام به آن ها يادآور مى شود که مشکلى در امر حکومت پيدا نشده تا با آن ها مشورت کند؛ بلکه بر اساس کتاب خدا و سنّت رسول الله (صلي الله عليه و آله)، امر حکومت را سامان مى بخشد و البتّه اگر مطلبى که نياز به مشورت داشته باشد پيش آيد هيچ گاه از مشورت خوددارى نخواهد کرد.
در بخش سوم اين خطبه در پاسخ به اين ايراد که چرا در تقسيم بيت المال مساوات ميان مسلمانان را رعايت کرده، مى فرمايد که اين همان سنّت رسول خدا (صلي الله عليه و آله) است.
سرانجام در آخرين قسمت اين خطبه به دعاى پرمعنايى مى پردازد و براى کسانى که هرگاه حق را ببينند يارى مى کنند و با ظلم به مبارزه برمى خيزند رحمت الهى را تقاضا مى کند.

* * *