خطبه در يک نگاه
همان گونه که در بالا آمد اين کلام اشاره به داستان عيادت على (عليه السلام) از يکى از يارانش به نام علاء بن زياد حارثى در بصره مى کند (هر چند بسيارى از شارحان نهج البلاغه اصرار دارند که آن شخص علاءبن زياد نبود؛ بلکه ربيع بن زياد بود). هنگامى که حضرت خانه وسيع او را ديد اين سخن را ايراد فرمود و تذکّرى بسيار پرمعنا به او و به همه انسان هايى داد که زندگى شبيه او دارند. اين کلام به طور خلاصه مشتمل بر سه بخش است:
بخش اوّل: تذکّر بيدارکننده اى است که امام (عليه السلام) به علاءبن زياد يا ربيع بن زياد داد.
بخش دوم: اندرز و نصيحتى است پرمعنا که براى برادر او، يعنى عاصم بن زياد بيان فرمود که درست نقطه مقابل علاءبن زياد بود و زندگى مرتاضانه اى داشت.
بخش سوم: پاسخ به سؤالى است که عاصم بن زياد از حضرت درباره طرز زندگى امام (عليه السلام) کرد.

* * *