خطبه در يک نگاه
اين خطبه پرمحتوا که ناظر به تفسير آيه شريفه (يَا أَيُّهَا الاِْنسَانُ مَا غَرَّکَ بِرَبِّکَ الْکَرِيمِ) است از چند بخش تشکيل شده است:
در بخش اوّل، امام (عليه السلام) براى بيدارى و هوشيارى ياران و مخاطبان خود، آن ها را مورد سؤال و سرزنش قرار مى دهد که تا چه زمانى مى خواهند در خواب بمانند و چرا از اين خواب غفلت بيدار نمى شوند؟ چرا به خود رحم نمى کنند واز گرداب گناهى که در آن غوطه ورند خود را نجات نمى دهند و مرهمى بر دردها و زخم هاى دل خويش که از گناه نشأت گرفته، نمى نهند؟
در بخش دوم، اين انسان گريزپا را به محاکمه خويشتن دعوت مى کند. نعمتهاى خدا را به او يادآور مى شود و خوردن نمک و شکستن نمکدان را به او گوشزد مى کند و تأکيد مى کند که اگر واقعآ به داورى درباره خويشتن بپردازى خود را محکوم خواهى کرد.
در بخش سوم، از ناپايدارى وضع دنيا و عبرت گرفتن از زندگى و مرگ پيشينيان سخن مى گويد.
در آخرين بخش، در چند جمله کوتاه، درباره پايان دنيا و قيام قيامت وحضور در دادگاه عدل الهى و نبودن عذرى در پيشگاه او هشدار مى دهد.
سرانجام همه اين يادآورى ها و هشدارها را وسيله اى براى پاره کردن پرده غرور که در آيه مذکور به آن اشاره شده است، قرار مى دهد.

* * *