نامه در يک نگاه
مى دانيم که امام (عليه السلام) نامه اى به دست مالک اشتر داد که در آن، برنامه عملى و روش کشوردارى را در زمينه هاى مختلف به او آموخت. اين نامه به عهدنامه مالک اشتر معروف شده که نامه 53 نهج البلاغه است و خواهد آمد. نامه هاى ديگرى نيز به اهل مصر ـ در آستانه فرستادن او براى زمامدارى مصر ـ نوشت که يکى از آن ها اين نامه و ديگرى نامه 62 است. از تمام اين ها مقام و شخصيت مالک به عنوان انسانى قوى و باايمان و مدير و مدبر و مخلص و شجاع روشن مى شود.
نامه مورد بحث در واقع از دو بخش تشکيل شده است: بخش اوّل، مدح و تمجيد مردم مصر است که به حمايت از اسلام برخاستند در زمانى که ظلم و فساد صحنه زمين را فرا گرفته بود و حق و عدالت از جامعه بشرى رخت بربسته بود و منکرات و زشتى ها جوامع را آلوده ساخته بود.
در بخش دوم، به معرفى مالک به عنوان فردى بسيار ممتاز و داراى تمام صفاتى که شايسته يک فرماندار و فرمانده است، مى پردازد و تعبيرات بسيار بلندى درباره مالک به کار مى برد که درباره کمتر کسى ديده شده و به دنبال آن به مردم مصر فرمان مى دهد که قدر او را بشناسند و سر به فرمانش نهند.