ترجمه
از خطببه هاى امام (عليه السلام) است
و بخشى از خطبه اى است که امام (عليه السلام) بعد از حمله ضحاک بن قيس ـ يکى از دوستان معاويه ـ به کاروان حاجيان خانه خدا، بعد از داستان حکمين، بيان فرمود و در اين خطبه، به يارانش فرمان مى دهد تا در برابر حوادثى که در اطرافشان مى گذرد، به پا خيزند
و بخشى از خطبه اى است که امام (عليه السلام) بعد از حمله ضحاک بن قيس ـ يکى از دوستان معاويه ـ به کاروان حاجيان خانه خدا، بعد از داستان حکمين، بيان فرمود و در اين خطبه، به يارانش فرمان مى دهد تا در برابر حوادثى که در اطرافشان مى گذرد، به پا خيزند
شرح و تفسیر
خطبه در يک نگاه
همان گونه که در اسناد خطبه آمد، بعضى از محقّقان، اين خطبه را بخشى از خطبه 27 دانسته اند. به نظر مى رسد که واقعيت امر، چنين است؛ زيرا حال وهواى هر دو خطبه يکى است و هر دو نشان مى دهند که مردم کوفه و عراق، در برابر حملات ايذايى معاويه و شاميان، بسيار سست و خونسرد بودند، گويى نمى دانستند در اطرافشان چه مى گذرد و غارتگران شام چه مى کنند!
امام (عليه السلام) با ناراحتى شديد براى بيدار کردن افکار خفته و روح هاى سست و تنبل آنها با شلاق هاى آتشين سخن، آن ها را زير ضربات پى در پى خود قرار مى دهد، شايد به خود آيند و خطرى را که ازسوى شاميان خون خوار، آن ها را تهديد مى کند درک کنند و در برابر آن ها به پا خيزند.
ابن ابى الحديد، چنين نقل مى کند:
بعد از جريان حکميت، بار ديگر اميرمؤمنان (عليه السلام) براى نبرد با معاويه آماده شد. وقتى اين خبر به گوش معاويه رسيد، به وحشت افتاد و نيروهاى خود را براى مقابله با امام (عليه السلام) فراخواند. اين وحشت زمانى افزايش يافت که خبر حرکت على (عليه السلام) از کوفه و عبورش از نخيله به گوش معاويه رسيد.
معاويه براى ايجاد رعب و وحشت، ضحّاک بن قيس فهرى را خواست و به او دستور داد به طرف کوفه حرکت کند و هرکس را که در اطاعت على (عليه السلام) مى بيند، مورد هجوم قرار دهد و اموالش را غارت کند. در هيچ جا توقف نکند. اگر روز را در شهرى به سر مى برد، شب را در جايى ديگر باشد، ولى هرگز در برابر نيروهايى که براى مقابله با او بسيج شده اند، مقاومت نکند.
ضحّاک، با حدود چهار هزار نفر نيرو حرکت کرد و هرجا رسيد به قتل و غارت پرداخت و هر کس را در اطاعت امام (عليه السلام) ديد کشت. به کاروان حاجيان خانه خدا حمله برد و آن ها را غارت کرد. عمرو بن عميس ـ برادرزاده «عبدالله بن مسعود» (صحابى معروف) ـ را با گروهى از يارانش در نزديکى «قطقطانه» شهيد کرد. وقتى اين خبرها به اميرمؤمنان على (عليه السلام) رسيد، مردم را براى مقابله با اين تهاجمِ توأم با وحشى گرى فراخواند. هنگامى که گروهى سستى نشان دادند، حضرت خطبه مورد بحث را ايراد فرمود.
همان گونه که در اسناد خطبه آمد، بعضى از محقّقان، اين خطبه را بخشى از خطبه 27 دانسته اند. به نظر مى رسد که واقعيت امر، چنين است؛ زيرا حال وهواى هر دو خطبه يکى است و هر دو نشان مى دهند که مردم کوفه و عراق، در برابر حملات ايذايى معاويه و شاميان، بسيار سست و خونسرد بودند، گويى نمى دانستند در اطرافشان چه مى گذرد و غارتگران شام چه مى کنند!
امام (عليه السلام) با ناراحتى شديد براى بيدار کردن افکار خفته و روح هاى سست و تنبل آنها با شلاق هاى آتشين سخن، آن ها را زير ضربات پى در پى خود قرار مى دهد، شايد به خود آيند و خطرى را که ازسوى شاميان خون خوار، آن ها را تهديد مى کند درک کنند و در برابر آن ها به پا خيزند.
ابن ابى الحديد، چنين نقل مى کند:
بعد از جريان حکميت، بار ديگر اميرمؤمنان (عليه السلام) براى نبرد با معاويه آماده شد. وقتى اين خبر به گوش معاويه رسيد، به وحشت افتاد و نيروهاى خود را براى مقابله با امام (عليه السلام) فراخواند. اين وحشت زمانى افزايش يافت که خبر حرکت على (عليه السلام) از کوفه و عبورش از نخيله به گوش معاويه رسيد.
معاويه براى ايجاد رعب و وحشت، ضحّاک بن قيس فهرى را خواست و به او دستور داد به طرف کوفه حرکت کند و هرکس را که در اطاعت على (عليه السلام) مى بيند، مورد هجوم قرار دهد و اموالش را غارت کند. در هيچ جا توقف نکند. اگر روز را در شهرى به سر مى برد، شب را در جايى ديگر باشد، ولى هرگز در برابر نيروهايى که براى مقابله با او بسيج شده اند، مقاومت نکند.
ضحّاک، با حدود چهار هزار نفر نيرو حرکت کرد و هرجا رسيد به قتل و غارت پرداخت و هر کس را در اطاعت امام (عليه السلام) ديد کشت. به کاروان حاجيان خانه خدا حمله برد و آن ها را غارت کرد. عمرو بن عميس ـ برادرزاده «عبدالله بن مسعود» (صحابى معروف) ـ را با گروهى از يارانش در نزديکى «قطقطانه» شهيد کرد. وقتى اين خبرها به اميرمؤمنان على (عليه السلام) رسيد، مردم را براى مقابله با اين تهاجمِ توأم با وحشى گرى فراخواند. هنگامى که گروهى سستى نشان دادند، حضرت خطبه مورد بحث را ايراد فرمود.