خطبه 45

خطبه چیست؟ خطبه یا وعظ سخنی است برای تحریک مردم به انجام یا ترک عملی از طریق تحریک عواطف و اقناع آن‌ها. در واقع در خطابه پیش از آن که اندیشه و فکر افراد مورد خطاب باشد، احساسات و عواطف آن‌ها را مخاطب قرار می‌دهند. آیین سخنوری را خطابت می‌گویند.

وَمِن خُطبَةٍ لَهَ عَلَيهِ السَّلامُ

وَهُوَ بَعْضُ خُطْبَةٍ طَوِيلَةٍ خَطَبَها يَوْمَ الفِطْرِ، وَفِيها يَحْمَدُاللهَ وَيَذِمُّ الدُّنْيا

از خطبه هاى امام (عليه السلام) است که روز عيد فطر براى مردم بيان فرمود، و در آن خداوند را ستايش و دنياپرستى را نکوهش مى فرمايد

بخش اوّل

آلْحَمْدُلِلهِ غَيْرَ مَقْنُوطٍ مِنْ رَحْمَتِهِ، وَلاَمَخْلُوٍّ مِنْ نِعْمَتِهِ، وَلاَمَأْيُوسٍ مِنْ مَغْفِرَتِهِ، وَلاَ مُسْتَنْکَفٍ عَنْ عِبَادَتِهِ، أَلَّذِي لاَتَبْرَحُ مِنْهُ رَحْمَةٌ، وَلاَتُفْقَدُ لَهُ نِعْمَةٌ.

ستايش ويژه خداوندى است که کسى از رحمتش مأيوس نمى شود و هيچ جا و هيچ کس از نعمتش خالى نيست، از مغفرت و آمرزش او کسى نوميد نمى گردد و از پرستش و عبادتش نمى توان سرپيچى کرد، همان خدايى که رحمتش دائمى و زوال ناپذير و نعمتش هميشگى و جاودانى است!

بخش دوم

وَالدُّنْيَا دَارٌ مُنِيَ لَهَا آلْفَنَاءُ، وَلِأَهْلِهَا مِنْهَا الْجَلاَءُ، وَهِيَ حُلْوَةٌ خَضْرَاءُ، وَقَدْ عَجِلَتْ لِلطَّالِبِ، وَآلْتَبَسَتْ بِقَلْبِ النَّاظِرِ؛ فَارْتَحِلُوا مِنْهَا بِأَحْسَنِ مَا بِحَضْرَتِکُمْ مِنَ الزَّادِ، وَلاَتَسْأَلُوا فِيها فَوْقَ آلْکَفَافِ، وَلاَتَطْلُبُوا مِنْهَا أَکْثَرَ مِنَ الْبَلاَغِ.

دنيا سرايى است که فنا بر پيشانى اش نوشته شده و ترک وطن براى اهل آن مقدّر گرديده است، دنيا (ظاهرآ) شيرين و سرسبز (و دل انگيز و وسوسه آميز) است، اما به سرعت در علاقه مندانش نفوذ مى کند، و با قلب و روح آن کس که به آن نظر افکند مى آميزد؛ بنابراين سعى کنيد با بهترين زاد و توشه اى که در اختيار شماست از آن کوچ کنيد، و بيش از نياز و کفاف از آن نخواهيد، و زائد بر آنچه حاجت داريد از آن نطلبيد.