خطبه 21

خطبه چیست؟ خطبه یا وعظ سخنی است برای تحریک مردم به انجام یا ترک عملی از طریق تحریک عواطف و اقناع آن‌ها. در واقع در خطابه پیش از آن که اندیشه و فکر افراد مورد خطاب باشد، احساسات و عواطف آن‌ها را مخاطب قرار می‌دهند. آیین سخنوری را خطابت می‌گویند.

وَ مِنْ خُطْبَةٍ لَهُ (عليه السلام)
«وَهِيَ کَلِمَةٌ جَامِعَةٌ لِلْعِظَةِ وَآلْحِکْمَةِ»
فَإِنَّ الْغايَةَ أَمَامَکُمْ، وَ إِنَّ وَرَاءَکُمُ آلسَّاعَةَ تَحْدُوکُمْ. تَخَفَّفُوا تَلْحَقُوا، فَإِنَّمَا يُنْتَظَرُ بِأَوَّلِکُمْ آخِرُکُمْ. قالَ السَّيدُ الشَّريفُ: أقولُ: إنَّ هذا الکلامَ لَو وُزِنَ، بَعْدَ کلامِ اللهِ سُبحانَه و بَعْدَ کَلامِ رَسولِ اللهِ (صلي الله عليه و آله) بِکلِّ کلامٍ لَمالَ بِهِ راجحآ، و برَّزَ عَلَيهِ سابقآ. فأمّا قَوْلُهُ (عليه السلام): «تَخَفَّفُوا تَلْحَقُوا» فما سُمِعَ کلامٌ أقَلُّ مِنهُ مَسْموعآ و لا أکْثَرُ مِنهُ مَحصولا، و ما أبعد غَوْرَها مِنْ کَلِمةٍ! و أنْقَعَ نُطْفَتَها مِنْ حِکْمَةٍ! وَ قَدْ نَبَّهْنا فِي کتابِ «الْخَصائِصِ» عَلى عِظَمِ قَدْرِها وَ شَرَفِ جَوْهَرِها.

از خطبه هاى امام (عليه السلام)
و مشتمل بر پند و حکمت است
بى گمان پايان کار (رستاخيز و قيامت و بهشت و دوزخ) در برابر شماست و عوامل مرگ، پيوسته شما را به پيش مى راند. سبک بار شويد تا به قافله برسيد! چرا که پيشينيان را براى رسيدن بازماندگان، نگه داشته اند! (و همه، در يک زمان، محشور خواهيد شد). سيّد رضى مى گويد: اگر اين گفتار امام (عليه السلام) پس از سخن خداوند سبحان و پيامبر اسلام (صلي الله عليه و آله)، با هر سخنى سنجيده شود، بر آن برترى خواهد داشت و از آن پيشى مى گيرد. به خصوص جمله «تَخَفَّفُوا تَلْحَقُوا» کلامى است که از آن، کوتاه تر و پرمعناتر، کلامى شنيده نشده است. چه سخن ژرف و عميقى و چه جمله پرمعنا و حکمت آميزى است! که روح تشنه طالبان حکمت را سيراب مى کند! ما در کتاب خصائص درباره اهمّيّت و عظمت اين جمله، بحث کرده ايم.