خطبه 237

خطبه چیست؟ خطبه یا وعظ سخنی است برای تحریک مردم به انجام یا ترک عملی از طریق تحریک عواطف و اقناع آن‌ها. در واقع در خطابه پیش از آن که اندیشه و فکر افراد مورد خطاب باشد، احساسات و عواطف آن‌ها را مخاطب قرار می‌دهند. آیین سخنوری را خطابت می‌گویند.

وَمِن کلامٍ لَهُ عَليهِ السَّلامُ فِي الْمُسارَعَةِ إِلَى الْعَمَلِ

از سخنان امام (عليه السلام) است درباره لزوم سرعت در اعمال خير

بخش اوّل

فَاعْمَلُوا وَ أَنْتُمْ فِي نَفَسِ الْبَقَاءِ، وَ الصُّحُفُ مَنْشُورَةٌ، وَ التَّوْبَةُ مَبْسُوطَةٌ، وَ الْمُدْبِرُ يُدْعَى وَ الْمُسِيءُ يُرْجَى، قَبْلَ أَنْ يَخْمُدَ الْعَمَلُ، وَيَنْقَطِعَ الْمَهَلُ، وَ يَنْقَضِيَ الْأَجَلُ، وَ يُسَدَّ بَابُ التَّوْبَةِ، وَتَصْعَدَ الْمَلائِکَةُ.

اکنون که در متن زندگى و حيات هستيد، عمل کنيد، (زيرا مهم ترين نتيجه عمر، عمل صالح است) اين در حالى است که نامه هاى عمل گشوده و بساط توبه گسترده است، فراريان از طاعات خدا به سوى او فراخوانده مى شوند و به بدکاران و گنهکاران اميد عفو داده مى شود. پيش از آن که چراغ عمل خاموش گردد، مهلت قطع شود و اجل پايان گيرد و پيش از آن که درهاى توبه بسته شود وفرشتگان (که مأمور ثبت اعمال نيک و بدند) به آسمان صعود کنند (سخت بکوشيد و فرصت را غنيمت بشماريد).

بخش دوم

فَأَخَذَ امْرُوٌ مِنْ نَفْسِهِ لِنَفْسِهِ، وَ أَخَذَ مِنْ حَيٍّ لِمَيِّتٍ، وَ مِنْ فَانٍ لِبَاقٍ، وَ مِنْ ذَاهِبٍ لِدَائِمٍ. امْرُوٌ خَافَ اللَّهَ وَ هُوَ مُعَمَّرٌ إِلَى أَجَلِهِ، وَ مَنْظُورٌ إِلَى عَمَلِهِ. امْرُوٌ أَلْجَمَ نَفْسَهُ بِلِجَامِهَا، وَ زَمَّهَا بِزِمَامِهَا، فَأَمْسَکَهَا بِلِجَامِهَا عَنْ مَعَاصِي اللَّهِ، وَ قَادَهَا بِزِمَامِهَا إِلَى طَاعَةِ اللَّهِ.

هر انسانى بايد از خويش براى خويشتن و از حياتش براى زندگى پس از مرگ و از جهان فانى براى جهان باقى و از جايگاه موقت براى اقامتگاه دائم خود، بهره گيرد و نيز بايد در همه طول عمر تا فرارسيدن اجل، از خدا بترسد و از مهلتى که براى عمل به او داده شده استفاده کند. انسان بايد نفس سرکش را با لگام (تقوا) مهار کند و افسار آن را در اختيار گيرد و به وسيله اين لگام او را از معصيت خدا بازدارد و با اين زمام به سوى اطاعت فرمان حق رهبرى کند.