خطبه 40

خطبه چیست؟ خطبه یا وعظ سخنی است برای تحریک مردم به انجام یا ترک عملی از طریق تحریک عواطف و اقناع آن‌ها. در واقع در خطابه پیش از آن که اندیشه و فکر افراد مورد خطاب باشد، احساسات و عواطف آن‌ها را مخاطب قرار می‌دهند. آیین سخنوری را خطابت می‌گویند.

وَمِن کلامٍ لَهَ عَلَيهِ السَّلامُ
فِي الْخَوارِجِ لَمّا سَمِعَ قَوْلَهُم: «لا حُکْمَ إلّا لِلهِ».
قال (عليه السلام): کَلِمَةُ حَقٍّ يُرَادُ بِهَا بَاطِلٌ! نَعَمْ إِنَّهُ لاحُکْمَ إِلاَّ لِلهِ ولکِنَّ هؤُلاءِ يَقُولُونَ: لاَ إِمْرَةَ إِلاَّ لِلهِ، وَإِنَّهُ لاَبُدَّ لِلنَّاسِ مِنْ أَمِيرٍ بَرٍّ أَوْ فَاجِرٍ يَعْمَلُ فِي إِمْرَتِهِ الْمُؤْمِنُ، وَيَسْتَمْتِعُ فِيهَا الْکَافِرُ، وَيُبَلِّغُ اللهُ فِيهَا الْأَجَلَ، وَيُجْمَعُ بِهِ الْفَيْءُ، وَيُقَاتَلُ بِهِ الْعَدُوُّ، وَتَأْمَنُ بِهِ السُّبُلُ، وَيُؤْخَذُ بِهِ لِلضَّعِيفِ مِنَ الْقَوِيِّ؛ حَتَّى يَسْتَرِيحَ بَرٌّ، وَيُسْتَرَاحَ مِنْ فَاجِرٍ.
وفي روايةٍ اُخرى أنّه (عليه السلام) لمّا سمع تحکيمَهم قالَ: حُکْمَ اللهِ أَنْتَظِرُ فِيکُمْ.
وَقالَ: أَمَّا الْإِمْرَةُ الْبَرَّةُ فَيَعْمَلُ فِيهَا التَّقِيُّ؛ وَأَمَّا الْإِمْرَةُ الْفَاجِرَةُ فَيَتَمَتَّعُ فِيهَا الشَّقِيُّ؛ إلى أَنْ تَنْقَطِعَ مُدَّتُةُ، وَتُدْرِکَهُ مَنِيَّتُهُ.

از سخنان امام (عليه السلام) است
هنگامى که شعار خوارج: «لا حُکْمَ إلّا لِلهِ» را (که از روى جهل و نادانى و لجاجت سرمى دادند) شنيد، آن را بيان فرمود (و به آن ها گوشزد کرد که اصل اين شعار که مى گويد: حاکميت مخصوص خداست، صحيح است؛ امّا خوارج به دليل جهل و غرورشان، هرگز مفهوم آن را درک نکردند!)
حضرت فرمود: (لاَ حُکْمَ إلّا لِلهِ) سخن حقى است که آن را تحريف کرده اند، و معنى باطل از آن اراده شده است. آرى حکم مخصوص خداست، ولى اين گروه مى گويند که حکومت و فرماندهى مخصوص خداست، حال آن که به يقين، مردم، نيازمند امير و حاکمى هستند خواه نيکوکار باشد يا بدکار (اگر دسترسى به حاکم نيکوکارى نداشته باشند وجود امير فاجر از نبودن حکومت بهتر است) اميرى که در حکومتش مؤمن به کار خويش بپردازد، و کافر از مواهب مادى بهره مند شود، و به اين ترتيب خداوند به مردم فرصت مى دهد که زندگى خود را تا پايان ادامه دهند. به وسيله او اموال بيت المال جمع آورى مى گردد، و به کمک او با دشمنان مبارزه مى شود، جاده ها امن و امان خواهد شد و حقّ ضعيفان به کمک او از زورمندان گرفته مى شود، و به اين ترتيب نيکوکاران در رفاه قرار گرفته و از دست بدکاران در امان هستند.
و در روايت ديگرى آمده است که هنگامى که امام7 شعار «لا حُکْمَ إِلاَّ لِلهِ» را شنيد فرمود: آرى من در انتظار حکم الهى درباره شما هستم.
سپس فرمود: اما در حکومت حاکم نيکوکار، شخص پرهيزکار به خوبى انجام وظيفه مى کند و در حکومت حاکم بدکار، شخص شقى و ناپاک از آن بهره مند مى شود تا اجلش سرآيد و مرگش فرارسد! زورمندان گرفته مى شود، و به اين ترتيب نيکوکاران در رفاه قرار گرفته و از دست بدکاران در امان هستند.
و در روايت ديگرى آمده است که هنگامى که امام (عليه السلام) شعار «لا حُکْمَ إِلاَّ لِلهِ» را شنيد فرمود: آرى من در انتظار حکم الهى درباره شما هستم.
سپس فرمود: اما در حکومت حاکم نيکوکار، شخص پرهيزکار به خوبى انجام وظيفه مى کند و در حکومت حاکم بدکار، شخص شقى و ناپاک از آن بهره مند مى شود تا اجلش سرآيد و مرگش فرارسد!