خطبه 69

خطبه چیست؟ خطبه یا وعظ سخنی است برای تحریک مردم به انجام یا ترک عملی از طریق تحریک عواطف و اقناع آن‌ها. در واقع در خطابه پیش از آن که اندیشه و فکر افراد مورد خطاب باشد، احساسات و عواطف آن‌ها را مخاطب قرار می‌دهند. آیین سخنوری را خطابت می‌گویند.

وَمِن کلامٍ لَهَ عَلَيهِ السَّلامُ
فِي تَوبِيخِ بَعْضِ أصْحَابِهِ
کَمْ أُدَارِيکُمْ کَمَا تُدَارَى الْبِکَارُ الْعَمِدَةُ، وَ الثِّيَابُ الْمُتَدَاعِيَةُ! کُلَّمَا حِيصَتْ مِنْ جَانِبٍ تَهَتَّکَتْ مِنْ آخَرَ، کُلَّمَا أَطَلَّ عَلَيْکُمْ مَنْسِرٌ مِنْ مَنَاسِرِ أَهْلِ الشَّامِ أَغْلَقَ کُلُّ رَجُلٍ مِنْکُمْ بَابَهُ، وَ انْجَحَرَ انْجِحَارَ الضَّبَّةِ فِي جُحْرِهَا وَ الضَّبُعِ فِي وِجَارِهَا. الذَّلِيلُ وَ اللّهِ مَنْ نَصَرْتُمُوهُ! وَ مَنْ رُمِيَ بِکُمْ فَقَدْرُمِيَبَأَفْوَقَ نَاصِلٍ.إِنَّکُمْ ـ وَاللّهِ ـ لَکَثِيرٌ فِي الْبَاحَاتِ، قَلِيلٌ تَحْتَ الرَّايَاتِ. وَإِنِّي لَعَالِمٌ بِمَا يُصْلِحُکُمْ، وَيُقيمُ أَوَدَکُمْ، وَلکِنِّي لاَ أَرَى إِصْلاَحَکُمْ بِإِفْسَادِ نَفْسِي. أَضْرَعَ اللّهُ خُدُودَکُمْ، وَ أَتْعَسَ جُدُودَکُمْ! لاتَعْرِفُونَ الْحَقَّ کَمَعْرِفَتِکُمُ الْبَاطِلَ، وَلا تُبْطِلُونَ الْبَاطِلَ کَإِبْطَالِکُمُ الْحَقَّ!

از سخنان امام (عليه السلام) است
که در ملامت و توبيخ بعضى از يارانش فرموده است
چقدر با شما مدارا کنم؟! همچون مدارا کردن با شتران تازه کار که از سنگينى بار، پشتشان مجروح مى شود! و يا همچون جامه کهنه و فرسوده اى که هرگاه گوشه اى از آن را بدوزند ازسوى ديگر پاره مى شود! هر زمان گروهى از لشکريان شام به شمانزديک مى شوند، هر يک از شما در را به روى خود مى بندد وهمچون سوسمار در لانه خود مى خزد و يا همانند کفتار که در خانه خويش پنهان شده، مخفى مى گردد.به خداسوگند!ذليل،آن کسى است که شما ياورِ او باشيد، وآن کس که به وسيله شما (به سوى دشمن) تيراندازى کند، همچون کسى است که تيرى بى پيکان وبدون پايه رهاسازد.به خداسوگند! جمعيّت شما در ميدانگاه هاى شهر (ومجالس بزم)زياداست،ولى درسايه پرچم هاى ميدانِ نبرد (و عرصه رزم) کم است.من به خوبى مى دانم چه چيزشمارااصلاح مى کند وکژى هاى شما را راست مى سازد، ولى هرگز اصلاحِ شما را با تباه کردن خويش جايز نمى شمرم. خداوند صورت هاى شما را بر خاک مذلّت بگذارد وبهره شما را (از حيات سعادتمندانه) نابود کند. شما آن گونه که باطل را مى شناسيد، درباره حق شناخت نداريد وآن چنان که در ابطال حق کوشا هستيد، براى از ميان بردن باطل اقدام نمى کنيد!