خطبه 71

خطبه چیست؟ خطبه یا وعظ سخنی است برای تحریک مردم به انجام یا ترک عملی از طریق تحریک عواطف و اقناع آن‌ها. در واقع در خطابه پیش از آن که اندیشه و فکر افراد مورد خطاب باشد، احساسات و عواطف آن‌ها را مخاطب قرار می‌دهند. آیین سخنوری را خطابت می‌گویند.

فِي ذَمِّ أهْلِ العِرَاقِ
وَ فِيْها يُوَبِّخُهُمْ على تَرْکِ القِتَالِ وَ النَّصْرُ يَکادُ يَتِمُّ، ثُمَّ تَکْذِيبُهُمْ لَهُ
أَمَّا بَعْدُ يَا أَهْلَ الْعِرَاقِ، فَإِنَّمَا أَنْتُمْ کَالْمَرْأَةِ آلْحَامِلِ، حَمَلَتْ فَلَمَّا أَتَمَّتْ أَمْلَصَتْ وَ مَاَتَ قَيِّمُهَا، وَ طَالَ تَأَيُّمُهَا، وَ وَرِثَهَا أَبْعَدُهَا. أَمَا وَاللهِ! مَا أَتَيْتُکُمُ آخْتِيَارآ؛ وَلکِنْ جِئْتُ إِلَيْکُمْ (اتيتکم) سَوْقآ. وَ لَقَدْ بَلَغَنِي أَنَّکُمْ تَقُولُونَ: عَلِيٌّ يَکْذِبُ، قَاتَلَکُمُ اللهُ تَعَالَى! فَعَلَى مَنْ أَکْذِبُ؟ أَعَلَى اللهِ؟ فَأَنَا أَوَّلُ مَنْ آمَنَ بِهِ! أَمْ عَلَى نَبِيِّهِ؟ فَأَنَا أَوَّلُ مَنْ صَدَّقَهُ! کَلاَّ وَاللهِ. لکِنَّهَا لَهْجَةٌ غِبْتُمْ عَنْهَا، وَلَمْ تَکُونُوا مِنْ أَهْلِهَا. وَيْلُ آمِّهِ کَيْلا بِغَيْرِ ثَمَنٍ! لَوْ کَانَ لَهُ وِعَاءٌ. «وَلَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِينٍ».

از خطبه هاى امام (عليه السلام) است
که در نکوهش جمعى از اهل عراق ايراد فرمود
و در آن، آن ها را توبيخ مى کند درباره اين که وقتى پيروزى کامل، نزديک شده بود، دست از جنگ کشيدند، سپس امام (عليه السلام) را تکذيب کردند (زيرا امام (عليه السلام) در بعضى از خطبه ها پيشگويى هايى به خصوص درباره آينده مردم عراق فرموده بود)
امّا بعد، اى مردم عراق! شما به زن باردارى مى مانيد که در آخرين روزهاى دوران حملش، جنين خود را سقط کند و با اين حال قيّم و سرپرستش نيز بميرد وبيوگى او به طول انجامد (سپس از دنيا برود) و ميراثش را دورترين بستگانش ببرند (چراکه نتوانست فرزند سالمى به دنيا آورد). آگاه باشيد! به خدا سوگند! من به ميل خود، به سوى شما نيامدم؛ بلکه حوادث اضطرارى مرا به طرف شما حرکت داد. به من خبر رسيده است که (بعضى از شما) مى گوييد: «على خلاف مى گويد»، خدا شما را بکشد! به چه کسى دروغ بستم؟ آيا به خدا؟ حال آن که نخستين مؤمن به او بوده ام؛ يا به پيامبرش؟ حال آن که نخستين تصديق کننده او بوده ام.
نه، به خدا سوگند! اين گونه نيست (که منافقان کوردل مى پندارند) بلکه آنچه گفته ام واقعيتى است که شما از آن غايب بوديد (بلکه) اهل درک آن نبوديد. مادرِ آن گوينده به عزايش بنشيند! اگر آن ها ظرفيت مى داشتند، اين ها پيمانه اى بود (از علوم و دانش ها و معارف والا) که رايگان در اختيارشان قرار مى گرفت. «وبه زودى خبر آن را خواهيد دانست».