خطبه 140
بخش اوّل
وَإنَّمَا يَنْبَغِي لِأَهْلِ الْعِصْمَةِ وَالْمَصْنُوعِ إِلَيْهِمْ فِي السَّلاَمَةِ أَنْ يَرْحَمُوا أَهْلَ الذُّنُوبِ وَالْمَعْصِيَةِ، وَيَکُونَ الشُّکْرُ هُوَ الْغَالِبَ عَلَيْهِمْ، والْحَاجِزَ لَهُمْ عَنْهُمْ، فَکَيْفَ بِالْعَائِبِ الَّذِي عَابَ أَخَاهُ وَعَيَّرَهُ بِبَلْوَاهُ! أَمَا ذَکَرَ مَوْضِعَ سَتْرِ اللهِ عَلَيْهِ مِنْ ذُنُوبِهِ مِمَّا هُوَ أَعْظَمُ مِنَ الذَّنْبِ الَّذِي عَابَهُ بِهِ! وَکَيْفَ يَذُمُّهُ بِذَنْبٍ قَدْ رَکِبَ مِثْلَهُ! فَإِنْ لَمْ يَکُنْ رَکِبَ ذلِکَ الذَّنْبَ بِعَيْنِهِ فَقَدْ عَصَى اللهَ فِيمَا سِوَاهُ، مِمَّا هُوَ أَعْظَمُ مِنْهُ. وَايْمُ اللهِ لَئِنْ لَمْ يَکُنْ عَصَاهُ فِي الْکَبِيرِ، وَعَصَاهُ فِي الصَّغِيرِ، لَجَرَاءَتُهُ عَلَى عَيْبِ النَّاسِ أَکْبَرُ.
سزاوار است آن هايى که از عيوبى پاک اند و از گناه، سالم نگه داشته شده اند، به گنهکاران و اهل معصيت ترحم کنند و شکر و سپاس خدا، چنان بر وجود آنان غلبه کند که آن ها را از عيب جويى و غيبت ديگران بازدارد. چگونه آن عيب جو بر برادر خود عيب مى گيرد و او را به دليل بلايى که گرفتار شده است، سرزنش مى کند (در حالى که خودش نيز خالى از عيب نيست و خداوند با لطفش، بر آن پرده افکنده است)؟ آيا به خاطر نمى آورد که آنچه خدا از گناهان او مستور داشته، (گاه) بزرگ تر از گناهى است که بر ديگران عيب مى گيرد؟ (راستى) چگونه ديگرى را مذمّت مى کند براى گناهى که خود مثل آن را مرتکب شده است، و اگر به آن گناه آلوده نشده، (شايد) معصيت ديگرى کرده که از آن بزرگ تر است؟ (پس چرا به اصلاح خويش نمى پردازد؟!) به خدا سوگند! حتى اگر خدا را در گناهان کبيره عصيان نکرده، و تنها صغيره اى انجام داده، همين جرأتش بر عيب جويى مردم گناه بزرگ ترى است!
بخش دوم
يَا عَبْدَاللهِ، لا تَعْجَلْ فِي عَيْبِ أَحَدٍ بِذَنْبِهِ، فَلَعَلَّهُ مَغْفُورٌ لَهُ، وَلا تَأْمَنْ عَلَى نَفْسِکَ صَغِيرَ مَعْصِيَةٍ، فَلَعَلَّکَ مُعَذَّبٌ عَلَيْهِ. فَلْيَکْفُفْ مَنْ عَلِمَ مِنْکُمْ عَيْبَ غَيْرِهِ لِمَا يَعْلَمُ مِنْ عَيْبِ نَفْسِهِ، وَلْيَکُنِ الشُّکْرُ شَاغِلاً لَهُ عَلَى مُعَافَاتِهِ مِمَّا ابْتُلِيَ بِهِ غَيْرُهُ.
اى بنده خدا! در عيب جويى هيچ کس براى گناهى که انجام داده است شتاب مکن، شايد او آمرزيده شده باشد، و درباره گناه کوچکى که خود انجام داده اى ايمن مباش، شايد به خاطر آن مجازات شوى، بنابراين، هرکدام از شما که از عيب ديگرى آگاه شد، به سبب آنچه از عيب خود مى داند، از عيب جويى او خوددارى کند، و اگر کسى از عيب و گناهى پاک است، بايد شکر و سپاس اين نعمت، او را از عيب جويى کسى که به آن عيب و گناه مبتلا شده است، بازدارد.