خطبه 13

خطبه چیست؟ خطبه یا وعظ سخنی است برای تحریک مردم به انجام یا ترک عملی از طریق تحریک عواطف و اقناع آن‌ها. در واقع در خطابه پیش از آن که اندیشه و فکر افراد مورد خطاب باشد، احساسات و عواطف آن‌ها را مخاطب قرار می‌دهند. آیین سخنوری را خطابت می‌گویند.

وَ مِنَ الْکَلَام‏ لَه‏ (عليه السلام)
کُنْتُمْ جُنْدَ الْمَرْاَةِ، وَ اَتْباعَ الْبَهيمَةِ؛ رَغا فَاَجَبْتُمْ، وَ عُقِرَ فَهَرَبْتُمْ. اَخْلاقُکُمْ دِقَاقٌ، وَ عَهْدُکُمْ شِقَاقٌ، وَ دِينُکُمْ نِفَاقٌ، وَ مَاؤُکُمْ زُعَاقٌ، وَ الْمُقِيمُ بَيْنَ اَظْهُرِکُمْ مُرْتَهَنٌ بِذَنْبِهِ، وَ الشّاخِصُ عَنْکُمْ مُتَدارَکُ بِرَحْمَةٍ مِنْ رَبِّهِ، کَاَنِّي بِمَسْجِدِکُمْ کَجُؤجُؤِ سَفينَةٍ قَدْ بَعَثَ اللّهُ عَلَيْهَا الْعَذابَ مِنْ فَوْقِها وَ مِنْ تَحْتِها، وَ غَرِقَ مَنْ فِي ضِمْنِها.

از سخنان امام (عليه السلام) است که بعد از واقعه جمل در مذمّت اهل بصره ايراد فرمود
(اى اهل بصره) شما لشکريان زن بوديد و پيروان چهارپا (اشاره به شتر عايشه است) تا زمانى که (شتر) نعره مى کشيد به صداى آن پاسخ داديد (و جنگ کرديد)؛ امّا همين که شتر پى شد فرار کرديد. اخلاق شما پست، و پيمان هايتان بى اعتبار و ازهم گسسته، و دين شما نفاق و دورويى است و آب شما شور و تلخ است. آن کس که در ميان شما اقامت گزيند در دام گناه گرفتار آيد و آن کس که از شما دورى گزيند و رخت بربندد، رحمت خدا را دريابد. گويا مى بينم خداوند عذاب را از بالا و پايين بر شما فرستاده و همه اين شهر و کسانى که در آن قرار دارند زير آب غرق شده اند، تنها کنگره هاى بلند مسجدتان همچون سينه کشتى روى آب نمايان است.