خطبه 38

خطبه چیست؟ خطبه یا وعظ سخنی است برای تحریک مردم به انجام یا ترک عملی از طریق تحریک عواطف و اقناع آن‌ها. در واقع در خطابه پیش از آن که اندیشه و فکر افراد مورد خطاب باشد، احساسات و عواطف آن‌ها را مخاطب قرار می‌دهند. آیین سخنوری را خطابت می‌گویند.

وَمِن کلامٍ لَهَ عَلَيهِ السَّلامُ
وَفِيهِ عِلَّةُ تَسْمِيَةِ الشُّبْهَةِ شُبْهَةً ثُمَّ بَيانُ حالِ النَّاسِ فِيها

از سخنان امام (عليه السلام) است
که در آن، علت نام گذارى شبهه، به «شبهه» آمده و سپس حال مردم به هنگام گرفتارى در شبهات، تبيين شده است

بخش اوّل

وَإِنَّمَا سُمِّيَتِ الشُّبْهَةُ شُبْهَةً لِأَنَّهَا تُشْبِهُ الْحَقَّ: فَأَمَّا أَوْلِيَاءُ اللهِ فَضِيَاؤُهُمْ فِيهَا الْيَقِينُ، وَدَلِيلُهُمْ سَمْتُ الْهُدَى، وَأَمَّا أَعْدَاءُ اللهِ فَدُعَاؤُهُمْ فِيهَا الضَّلالُ، وَدَلِيلُهُمُ الْعَمْى.

شبهه، تنها از اين جهت شبهه ناميده شده که شباهتى به حق دارد (هر چند درواقع باطل است)، امّا دوستان خدا دربرابر شبهات، نور و چراغ راهشان يقين است و راهنمايشان سمت و مسير هدايت. و امّا دشمنان خدا، دعوت کننده آنان در شبهات، همان ضلالت است و راهنماى آن ها کوردلى است.

بخش دوم

فَمَا يَنْجُو مِنَ الْمَوتِ مَنْ خَافَهُ، وَلايُعْطَى الْبَقاءَ مَنْ أَحَبَّهُ.

آن کس که از مرگ بترسد، (هرگز به دليل اين ترس) از مرگ رهايى نمى يابد وآن کس که بقا را دوست دارد بقا به او نمى دهند.