خطبه 42

خطبه چیست؟ خطبه یا وعظ سخنی است برای تحریک مردم به انجام یا ترک عملی از طریق تحریک عواطف و اقناع آن‌ها. در واقع در خطابه پیش از آن که اندیشه و فکر افراد مورد خطاب باشد، احساسات و عواطف آن‌ها را مخاطب قرار می‌دهند. آیین سخنوری را خطابت می‌گویند.

وَمِن کلامٍ لَهَ عَلَيهِ السَّلامُ
وَفِيهِ يُحَذِّرُ مِنِ اتِّبَاعِ الهَوى وَطُولِ الْأَمَلِ فِي الدُّنْيا

از سخنان امام (عليه السلام) است
که در آن، مردم را از پيروى هواى نفس و آرزوهاى طولانى برحذر مى دارد

بخش اوّل

أَيُّهَا النَّاسُ، إِنَّ أَخْوَفَ مَا أَخَافُ عَلَيْکُمُ آثْنَانِ: آتِّبَاعُ الْهَوَى، وَطُولُ الْأَمَلِ، فَأَمَّا آتِّبَاعُ الْهَوَى فَيَصُدُّ عَنِ الْحَقِّ، وَأَمَّا طُولُ الْأَمَلِ فَيُنْسِي الاْخِرَةَ.

اى مردم! وحشتناک ترين چيزى که از آن براى شما مى ترسم، دو چيز است : پيروى از هوى (هواى نفس) و آرزوى دراز؛ چراکه پيروى از هوى (انسان را) از حق بازمى دارد، و آرزوى دراز موجب فراموشى آخرت مى شود.

بخش دوم

أَلاَ وَإنَّ الدُّنْيَا قَدْ وَلَّتْ حَذَّاءَ؛ فَلَمْ يَبْقَ مِنْهَا إِلاَّ صُبَابَةٌ کَصُبَابَةِ آلاْنَاءِ آصْطَبَّهَا صَابُّهَا. أَلاَ وَإِنَّ آلاْخِرَةَ قَدْ أَقْبَلَتْ، وَلِکُلٍّ مِنْهُمَا بَنُونَ، فَکُونُوا مِنْ أَبْنَاءِ آلاْخِرَةِ، وَلاَتَکُونُوا مِنْ أَبْنَاءِ الدُّنْيَا، فَإِنَّ کُلَّ وَلَدٍ سَيُلْحَقُ بِأَبِيهِ يَوْمَ آلْقِيَامَةِ، وَإِنَّ الْيَوْمَ عَمَلٌ وَلاَحِسَابَ، وَغَدآ حِسَابٌ، وَلاَعَمَلَ.

آگاه باشيد! دنيا پشت کرده (و به سرعت مى گذرد) و از آن، چيزى جز به اندازه ته مانده ظرفى که آب آن را ريخته باشند باقى نمانده است؛ و آگاه باشيد که آخرت روى آورده است، و براى هرکدام (از دنيا و آخرت) فرزندانى است، شما از فرزندان آخرت باشيد، نه از فرزندان دنيا، چراکه هر فرزندى روز رستاخيز به پدر خود ملحق مى شود، امروز روز عمل است نه حساب، و فردا وقت حساب است نه عمل!