خطبه 187
بخش اوّل
أَلا بِأَبِي وَأُمِّي، هُمْ مِنْ عِدَّةٍ أَسْمَاؤُهُمْ فِي السَّماءِ مَعْرُوفَةٌ وَفِي آلاَْرْضِ مَجْهُولَةٌ. أَلا فَتَوَقَّعُوا مَا يَکُونُ مِنْ إِدْبَارِ أُمُورِکُمْ، وَآنْقِطَاعِ وُصَلِکُمْ، وَآسْتِعْمَالِ صِغَارِکُمْ. ذاکَ حَيْثُ تَکُونُ ضَرْبَةُ السَّيْفِ عَلَى آلْمُؤْمِنِ أَهْوَنَ مِنَ الدِّرْهَمِ مِنْ حِلِّهِ. ذَاکَ حَيْثُ يَکُونُ آلْمُعْطَى أَعْظَمَ أَجْرآ مِنَ آلْمُعْطِي. ذَاکَ حَيْثُ تَسْکَرُونَ مِنْ غَيْرِ شَرَابٍ، بَلْ مِنَ النِّعْمَةِ وَالنَّعِيمِ، وَتَحْلِفُونَ مِنْ غَيْرِ آضْطِرَارٍ، وَتَکْذِبُونَ مِنْ غَيْرِ إِحْرَاجٍ. ذَاکَ إِذَا عَضَّکُمُ آلْبَلاءُ کَمَا يَعَضُّ آلْقَتَبُ غَارِبَ آلْبَعِيرِ. مَا أَطْوَلَ هذَا آلْعَنَاءَ، وَأَبْعَدَ هذَا الرَّجَاءَ!
هان! پدر و مادرم فدايشان باد! همان گروهى که نامشان در آسمان معروف است و در زمين مجهول. بدانيد که شما بايد منتظر عقب گرد در امور خويش وگسيختگى پيوندها و روى کار آمدن خردسالان و بى کفايتان باشيد و اين در زمانى است که ضربه شمشير بر مؤمن آسان تر است از يافتن يک درهم حلال ونيز در زمانى است که اجر و پاداشِ گيرنده از دهنده بيش تر است. اين امر هنگامى رخ مى دهد که مست مى شويد بى آن که شراب نوشيده باشيد، بلکه مست نعمت و فزونى امکانات هستيد، سوگند ياد مى کنيد بى آن که مجبور باشيد، دروغ مى گوييد در حالى که ناچار نيستيد و اين هنگامى خواهد بود که بلاها شما را مى گزد و مجروح مى سازد آن گونه که جهاز نامناسب شتر پشت او را مى آزارد (ومجروح مى کند، آه) اين رنج و سختى چه طولانى است و اميد رهايى چه دور!
بخش دوم
أَيُّهَا النَّاسُ، أَلْقُوا هذِهِ آلْأَزِمَّةَ الَّتِي تَحْمِلُ ظُهُورُهَا آلْأَثْقَالَ مِنْ أَيْدِيکُمْ، وَلا تَصَدَّعُوا عَلَى سُلْطَانِکُمْ فَتَذُمُّوا غِبَّ فِعَالِکُمْ. وَلا تَقْتَحِمُوا مَاآسْتَقْبَلْتُمْ مِنْ فَوْرِنَارِآلْفِتْنَةِ، وَأَمِيطُوا عَنْ سَنَنِهَا، وَخَلُّوا قَصْدَ السَّبِيلِ لَهَا: فَقَدْ لَعَمْرِي يَهْلِکُ فِي لَهَبِهَا آلْمُؤْمِنُ، وَيَسْلَمُ فِيهَا غَيْرُ آلْمُسْلِمِ.
إِنَّمَا مَثَلِي بَيْنَکُمْ کَمَثَلِ السِّرَاجِ فِي الظُّلْمَةِ، يَسْتَضِيءُ بِهِ مَنْ وَلَجَهَا. فَاسْمَعُوا أَيُّهَا النَّاسُ وَعُوا، وَأَحْضِرُوا آذَانَ قُلُوبِکُمْ تَفْهَمُوا.
اى مردم! افسارهاى اين حيوانات را که بارهاى سنگين بر پشت دارند از دست خود رها سازيد (اشاره به فتنه هاست). هرگز از اطراف پيشواى خود پراکنده نشويد که سرانجام، خويشتن را به سبب اعمال خود نکوهش خواهيد کرد. خود را در آتش فتنه اى که در پيش است نيفکنيد و از مسير آن دورى گزينيد. وسط راه را براى عبور آن، باز گذاريد. به جانم سوگند! مؤمنان (اگر خود را کنار نکشند) هلاک مى شوند، اما غير مسلمانان از آن جان سالم به در مى برند! مَثَل من در ميان شما همچون چراغ در تاريکى است که هر کس در ظلمت قرار گيرد از نور آن بهره مى برد. اى مردم! بشنويد و سخنانم را حفظ کنيد و گوش هاى قلب خود را آماده سازيد تا کلامم را کاملا درک کنيد.