خطبه 66

خطبه چیست؟ خطبه یا وعظ سخنی است برای تحریک مردم به انجام یا ترک عملی از طریق تحریک عواطف و اقناع آن‌ها. در واقع در خطابه پیش از آن که اندیشه و فکر افراد مورد خطاب باشد، احساسات و عواطف آن‌ها را مخاطب قرار می‌دهند. آیین سخنوری را خطابت می‌گویند.

وَمِن کلامٍ لَهَ عَلَيهِ السَّلامُ فِي تَعْلِيمِ الحَرْبِ وَالمُقَاتَلَةِ وَالمَشْهورُ أنَّهُ قالَهُ لاِصْحَابِهِ لَيْلَةَ الهَرِيرِ، أوْ اوَّلَ اللِّقاءِ بِصِفِّينَ

از سخنان امام (عليه السلام) است درباره آداب و فنون جنگ مشهور اين است که امام (عليه السلام) آن را در «ليلة الهرير»

بخش اوّل

مَعَاشِرَ الْمُسْلِمِينَ! آسْتَشْعِروُا الْخَشْيَةَ، وَ تَجَلْبَبوُا السَّکِينَةَ، وَعَضُّوا عَلَى النَّوَاجِذِ، فَإِنَّهُ أَنْبَى لِلسُّيُوفِ عَنِ الْهَامِ وَأَکْمِلُوا اللاَّْمَةَ، وَقَلْقِلُوا السُّيُوفَ فِي أَغْمَادِهَا قَبْلَ سَلِّهَا وَالْحَظُوا الْخَزْرَ، وَاطْعُنُوا الشَّزْرَ، وَنَافِحُوا بِالظُّبَا، وَ صِلُوا السُّيُوفَ بِالْخُطَا.

اى مسلمانان! لباس زيرين خود را ترس از خدا (و احساس مسئوليّت دربرابر دشمنان حق) و لباس رويين خود را آرامش و خونسردى قرار دهيد؛ دندان ها را بر هم بفشاريد که مقاومت جمجمه ها را دربرابر ضربات دشمن بيشتر مى کند. زره را (با کلاه خود و ساعدبند) کامل کنيد و شمشيرها را قبل از کشيدن از نيام، تکان دهيد (تا به آسانى از نيام درآيد). با خشم و بى اعتنايى به دشمن نظر افکنيد و به هرسو حمله کنيد و ضربه بزنيد (تا غافلگير نشويد)؛ از فاصله نزديک با لبه تيز شمشير، حمله کنيد و با پيش نهادنِ گام، شمشير را به دشمن برسانيد!

بخش دوم

وَاعْلَمُوا أَنَّکُمْ بِعَيْنِ اللّهِ، وَ مَعَ ابْنِ عَمِّ رَسُولِ اللّهِ [صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ] فَعَاوِدُوا الْکَرَّ، واسْتَحْيُوا مِنَ الْفَرِّ، فَإِنَّهُ عَارٌ فِي الْأَعْقَابِ، وَ نَارٌ يَوْمَ الْحِسَابِ. وَطِيبُوا عَنْ أَنْفُسِکُمْ نَفْسآ، وَامْشُوا إِلَى الْمَوْتِ مَشْيآ سُجُحاً، وَ عَلَيْکُمْ بِهذَا السَّوَادِ الْأَعْظَمِ، وَ الرِّوَاقِ الْمُطَنَّبِ، فَاضْرِبُوا ثَبَجَهُ، فَإِنَّ الشَّيْطَانَ کَامِنٌ فِي کِسْرِهِ، وَ قَدْ قَدَّمَ لِلْوَثْبَةِ يَدآ، وَ أَخَّرَ لِلنُّکُوصِ رِجْلاً. فَصَمْدآ صَمْدآ! حَتَّى يَنْجَلِىَ لَکُمْ عَمُودُ الْحَقِّ (وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ، وَ اللّهُ مَعَکُمْ وَلَنْ يَتِرَکُمْ أَعْمَالَکُمْ).

و بدانيد که شما در پيشگاه خداوند قرار داريد (اعمال شما را مى بيند و در مسير حق از شما حمايت مى کند) و همراه و همگام با پسرعموى پيامبر خدا (صلي الله عليه و آله) هستيد. پى درپى (بر دشمن) حمله کنيد! و از فرار، شرم نماييد! چراکه فرار از جهاد، ننگى است که در نسل هاى آينده شما نيز مى ماند و آتشى است که در روز حساب، دامان شما را مى گيرد! با آغوش باز از شهادت استقبال کنيد و با آرامش به سوى آن گام برداريد. به اين گروهِ انبوه و مرکز تجمّع دشمن وخيمه گاه عظيم (و پرزرق وبرق معاويه) به شدّت حمله بريد و بر قلب آن بتازيد! چراکه شيطان در گوشه و کنار آن پنهان شده است؛ دستى براى حمله به پيش دارد و پايى براى فرار به عقب نهاده است. محکم بايستيد و مقاومت کنيد! تا حق بر شما آشکار گردد «و شما برتريد، خدا با شماست و از اَعمال نيکتان چيزى نمى کاهد (بلکه به عالى ترين وجه آن را پاداش مى دهد)».