خطبه 102

خطبه چیست؟ خطبه یا وعظ سخنی است برای تحریک مردم به انجام یا ترک عملی از طریق تحریک عواطف و اقناع آن‌ها. در واقع در خطابه پیش از آن که اندیشه و فکر افراد مورد خطاب باشد، احساسات و عواطف آن‌ها را مخاطب قرار می‌دهند. آیین سخنوری را خطابت می‌گویند.

وَمِن خُطبَةٍ لَهُ عَلَيهِ السِّلامُ تَجْرِي هذَا الْمَجْرى وَ فِيها ذِکْرُ يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ أحْوالِ النَّاسِ الْمُقْبِلَةِ

از خطبه هاى امام (عليه السلام) است که به حوادث آينده اشاره دارد و در ابتدا به حوادث سخت روز قيامت اشاره مى کند.

بخش اوّل

وَ ذَلِکَ يَوْمٌ يَجْمَعُ اللّهُ فِيهِ الْأَوَّلِينَ وَ الاْخِرِينَ لِنِقَاشِ الْحِسَابِ، وَجَزَاءِ الْأَعْمَالِ، خُضُوعآ، قِيامآ، قَدْ أَلْجَمَهُمُ الْعَرَقُ، وَ رَجَفَتْ بِهِمُ الْأَرْضُ، فَأَحْسَنُهُمْ حَالا مَنْ وَجَدَ لِقَدَمَيْهِ مَوْضِعآ، وَ لِنَفْسِهِ مُتَّسَعآ.

آن روز روزى است که خداوند، اوّلين و آخرين را براى حسابرسى دقيق ودادن جزاى اعمال جمع مى کند، در حالى که همه با خضوع (و وحشت) به پا خاسته اند! اين در حالى است که عرق (از سر و رويشان فرو مى ريزد، به گونه اى که) بر دهانشان لجام زده، و لرزش زمين، تمام اندامشان را به حرکت درمى آورد و بهترين حال براى کسانى که در عرصه محشر حاضرند حال کسى است که جاى پايى پيدا کند و يا محلّى براى خود به دست آورد!

بخش دوم

و منها:
فِتَنٌ کَقِطَعِ الْلَّيْلِ الْمُظْلِمِ، لا تَقُومَ لَهَا قَائِمَةٌ، وَ لا تُرَدُّ لَهَا رَايَةٌ، تَأْتِيکُمْ مَزْمُومَةً مَرْحُولَةً:
يَحْفِزُهَا قَائِدُهَا، وَ يَجْهَدُهَا رَاکِبُهَا، أَهْلُهَا قَوْمٌ شَدِيدٌ کَلَبُهُمْ، قَلِيلٌ سَلَبُهُمْ، يُجَاهِدُهُمْ فِي سَبِيلِ اللهِ قَوْمٌ أَذِلَّةٌ عِنْدَ الْمُتَکَبِّرِينَ، فِي الأَرْضِ مَجْهُولُونَ، وَ فِي السَّماءِ مَعْرُوفُونَ.
فَوَيْلٌ لَکِ يَا بَصْرَةُ عِنْدَ ذلِکَ، مِنْ جَيْشٍ مِنْ نِقَمِ الله! لا رَهَجَ لَهُ، وَ لا حَسَّ، وَسَيُبْتَلَى أَهْلُکِ بِالْمَوتِ الْأَحْمَرِ، وَالْجُوعِ الْأَغْبَرِ).

در قسمت ديگرى از اين خطبه آمده است:
(در آينده) فتنه هايى خواهد بود همچون پاره هاى شب تاريک که هيچ کس نمى تواند دربرابر آن بايستد، و هيچ پرچمى از پرچم هاى آن به عقب رانده نمى شود (و شکست دامان آن ها را نمى گيرد؛) همچون شترى مهارشده، وجهازنهاده ـ که زمامدارش آن را مى کِشد، و سوارش به سرعت آن را مى راند ـ به سوى شما مى آيد؛ اين فتنه گران، جمعيّتى هستند که ضربه آن ها بسيار شديد ولى تلفات خود آن ها بسيار کم است. (سرانجام) گروهى (دربرابر آن ها به پا مى خيرند و) در راه خدا با آن ها نبرد مى کنند (و فتنه گران را در هم مى شکنند). آن ها جمعيّتى هستند که نزد متکبّران و گردنکشان خوارند، در زمين، گمنام، و در آسمان معروف اند.
در آن هنگام، واى بر تو اى بصره! از لشکرى که به عنوان کيفر الهى بدون گرد و غبار و بى سر و صدا به توحمله ور مى شوند و به زودى ساکنانت به مرگ سرخ، و گرسنگى شديدى که رنگ چهره آن ها را دگرگون مى سازد، مبتلا خواهند شد.